Zabytkowe kościoły

Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Brzesku sięga początków miasta Brzeska (XIV w.)

Podobno pierwszy kościół został wzniesiony około 1400 r., o czym wspomina Jan Długosz w swych kronikach. Prawdopodobnie pierwszy kościół murowany powstał w 1447 r. jako fundacja wnuka Spytka z Melsztyna – Jaśka. W XVII w. za sprawą rodziny Czernych sprawujących wtedy patronat nad miastem w 1678 r. Powstała wieża przy kościele, która obecnie znajduje się po południowej stronie nawy. Wieża ta powstała podczas odbudowy kościoła po pożarze w 1655 r. W 1854 r. kościół gruntownie odnowiono. W 1863 r. budowle zniszczył kolejny pożar, ale odbudowa miała miejsce dopiero w 1900 r., by w 1904 r. ponownie spłonąć w pożarze miasta. Na nowo stanął w 1905 r., a ozdobiły go trzy dzwony ufundowane przez rodzinę Goetzów Okocimskich, poświęcone przez bp Leona Wałęgę i zarekwirowane w 1915 roku przez władzę austriacką. W 1924 r. parafianie ufundowali nowe dzwony, jednak i one nie biły długo – w czasie okupacji przepadły na rzecz Niemców. Wyposażenie kościoła pochodzi z XVIII-XX w. Ołtarz z początku XX, wykonany z drewna.

Bazylika św. Mikołaja w Bochni

Na bocheńszczyźnie znajduje się wiele wspaniałych, zabytkowych budowli kościelnych. Na szczególną uwagę zasługuje tu okazała (58 m długości, 24.5 m szerokości) bocheńska fara pod wezwaniem św. Mikołaja. Ta piętnastowieczna bazylika nie miała niestety szczęścia. Już siedem lat po zakończeniu budowy (co miało miejsce w 1440 roku) uległa spaleniu w tragicznym pożarze miasta. Potem odbudowano ją w stylu późnego gotyku, co podkreśla gotycki szczyt zachodni z piękną trójstrefową dekoracją. W roku 1655 kościół spłonął ponownie, tym razem w pożarze wznieconym przez wojska szwedzkie, które zajęły wówczas Bochnię. Po pożodze świątynię odbudowywano kilkanaście lat przy wydatnej pomocy króla Jana Kazimierza. Podczas wspomnianej odbudowy dokonano wielu zasadniczych przekształceń. Zachowując gotycką architekturę zewnętrzną, wnętrze ukształtowano jednocześnie w panującym wówczas stylu barokowym. Takie właśnie jest sklepienie z dekoracją stiukową, osiemnastowieczne ołtarze - główny i siedem bocznych (autorstwa snycerza Piotra Korneckiego z Gdowa) oraz cały bogaty barokowo-rokokowy wystrój. Szczególną uwagę radzimy zwrócić m.in. na siedemnastowieczną marmurową chrzcielnicę, stalle po obu stronach prezbiterium, osiemnastowieczną ambonę, kaplicę patronki górników - św. Kingi oraz Kaplicę Matki Bożej Różańcowej z umieszczonym w ołtarzu z czarnego marmuru szesnastowiecznym, słynącym cudami obrazem Maryi z Dzieciątkiem.

Kościół pw. Narodzenia NMP w Łapczycy

Najstarsze kamienne kościoły gminy Bochnia znajdują się w Łapczycy i Chełmie. Pierwszy z nich gotycki kościół pw. Narodzenia NMP wzniesiony został z fundacji króla Kazimierza Wielkiego w 1340 r. Uwagę zwraca XVI-wieczny krucyfiks nad łukiem tęczowym. Od ponad 150 lat w połowie lipca do kościoła tego pielgrzymują bochnianie. Dzieje się to na pamiątkę cudownego ocalenia miasta od zarazy cholery.

Barokowy kościół p.w. Narodzenia J. Chrzciciela w Chełmie

Barokowy kościół pw. Narodzenia Jana Chrzciciela w Chełmie budowano w latach 1738-1749. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Bożej Niepokalanego Poczęcia z herbem zakonu Bożogrobców, pochodzący z XVIII w. Z XVII w. pochodzi kamienna chrzcielnica. W znajdującej się obok kościoła dzwonnicy umieszczono 4 dzwony. Najstarszy z 1678 r.

Kościół św. Leonarda w Lipnicy Murowanej

Najcenniejszym lipnickim kościołem jest szesnastowieczna drewniana świątynia p.w. św. Leonarda - wpisana w 2003 roku na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO. Jednonawowa świątynia posiada konstrukcję zrębową. Strzeliste dachy, zadaszenia i ściany elewacji bocznych i wschodniej pokryte są gontem. W wejściu południowym zachowany jest gotycki portal z nadprożem wyciętym w trój liść z oślim grzbietem. Na uwagę zasługuje barokowa ambona z 1711 r, oraz rzeźby grupy Ukrzyżowania umieszczone na belce tęczowej. Cennymi elementami wyposażenia są również barokowe obrazy z XVIII w., barokowo-ludowe świeczniki oraz grający do dzisiaj XVII -wieczny pozytyw szkatulny, czyli przenośne organy.